فصلنامه علمی مطالعات هنر و زیباشناسی فصلنامه علمی مطالعات هنر و زیباشناسی
زهرا ابراهیمیان[1]
فارغالتحصیل کارشناسی ارشد در رشتة پژوهش هنر از دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات
چکیده
بررسی آثار سینمایی در ژانرهای گوناگون یکی از ابزارهای مطالعات فرهنگی است. با توجه به گوناگونی فرهنگی و گستردگی سینما در سرتاسر جهان، مطالعة آثار سینمایی از نقطه نظر دیدگاه‌های تازه و جدید می‌تواند به رهیافت‌های نویی در زمینة شناخت فرهنگی و تاریخی یک ملت بینجامد. سینمای وحشت با توجه به خرده‌ژانرهای خود در این زمینه یکی از منابع مفید و قابل تأمل است. یکی از این خرده‌ژانرها، سینمای وحشت فولکلور است که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته و آثار قابل تأملی در آن ساخته شده است. در این ژانر به خوبی می‌توان ردّ هویت فرهنگی و قومی ملت‌ها را دنبال کرد. در فیلم‌های ژانر وحشت اسطوره‌ها و داستان‌های فولکلور تبلور پیدا می‌کنند و مذهب و ویژگی‌های اقلیمی در پرورش ایدة اصلی فیلمساز بسیار تأثیرگذارند. در سال‌های اخیر فیلم‌های قابل تأملی چه در سینمای جهان و چه در سینمای ایران در این ژانر ساخته شده است. در این تحقیق با استفاده
از دو فیلم «پوست» به کارگردانی بهمن و بهرام ارک از سینمای ایران و فیلم «ساحره» به کارگردانی رابرت اگِرز[2] به معرفی و بررسی ژانر وحشت فولکلور می‌پردازیم. در این تحقیق به دنبال پاسخگویی به این سؤال‌ها هستیم: این ژانر سینمایی چه ویژگی‌های بارزی دارد و در فرهنگ‌ها و کشورهای گوناگون چگونه بروز پیدا می‌کند؟ فیلم‌های ساخته‌شده در این جریان هنری نمایش‌دهندة چه عناصر و المان‌های فرهنگی، تاریخی و اسطوره‌ای هستند؟ چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با هم دارند؟ به چه شکل می‌توان از این عناصر در تحلیل‌های فرهنگی و حتی اجتماعی جوامع استفاده کرد؟ با توجه به نتایج به دست آمده در این تحقیق، این ژانر سینمایی پتانسیل بسیار بالایی برای مطالعات فرهنگی و فولکلور را داراست و می‌توان با تحلیل درست و بررسی لایه‌های عمیق این آثار سینمایی به شناخت جدیدی در زمینة اسطوره‌ها، مذهب و عقاید و باورهای کهنی که از گذشته و تا به امروز در میان مردمان مناطق دوردست رواج دارند، پرداخت. این تحقیق با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و به روش تحلیلی و مشاهدة آثار سینمایی صورت گرفته است.
کلمات کلیدی: سینمای وحشت، مطالعه فرهنگی، ژانر وحشت فولکلور، فیلم «پوست»، فیلم «ساحره».
[1] . roya.ebrahimain87@gmail.com
[2] Robert Eggers