فصلنامه علمی مطالعات هنر و زیباشناسی فصلنامه علمی مطالعات هنر و زیباشناسی
تاریخ دریافت: ۱۵/0۷/1401 – تاریخ پذیرش: ۲۰/۱۰/1401
فرشته پایدار نوبخت*
دانشجوی دکترای پژوهش هنر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
نیّر طهوری**
استادیار گروه تخصصی هنر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران ایران.
چکیده
این پژوهش بر آن است تا از منظری زیبایی‌شناختی، به جلوه‌های نمایشیِ رهایی‌بخشیِ روح در آیین مانوی بپردازد. نزد مانویان جهان آمیزه‌ای از نور و ظلمت است و انسان برترین جلوه این آمیختگی است. آئین مانوی، که در زمان حیات مانی از روم تا هند و از چین تا عربستان گسترش یافت، رسالت انسان را در این جهان آزاد کردن روح، یعنی رها‌سازیه ذرات نور از بند زندان تن می‌داند. مانی برای بیانِ اندیشه‌اش درکتابِ مقدسِ خود، ارژنگ، از نقاشی و امکانات بصری بهره گرفت و از این رو، هنر مانوی بیش از هر چیزی مبتنی بر هنرهای تجسمی و دیداری است. در این پژوهش نیز به منظور بررسی جلوه‌هایِ تجسمی در آئین مانوی، ابتدا شرحی بر اسطوره مانوی و عناصر آن آمده و سپس جلوه‌هایِ آن در نمایشنامه مطالعه و ردیابی می‌شود. بدین منظور نمایشنامه نیلوفر آبی انتخاب شده است. به نظر می‌رسد که حمید امجد، بر اساسِ اسطوره مانوی و به مددِ نمادها و عناصرِ این اسطوره،کوشیده تا اندیشه رهایی و رستگاری روح را در آئین مانوی به نمایش درآورد. یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که این هدف از طریقِ به‌کار بردنِ نمادهای آئین مانوی در یک روایت دراماتیک و داستانی و در امتزاج و بهره‌گیری از عناصرِ درام تحقق بافته است. روش پژوهش کیفی و توصیفی – تحلیلی و منابع مطالعه به شیوه کتابخانه‌ای گردآوری شده است.
واژگان کلیدی: رستگاری روح، اسطوره مانوی، آئین، نیلوفر آبی، حمید امجد.
* f.paidarnobakht@modares.ac.ir
** ntahoori@gmail.com