جستاری در مبانی رویکرد تحلیلی در نشانه­ شناسی موسیقی

پویا سرایی ^*

نشانه‌شناسی علی­رغم مباحث مختلف در زمینة تفسیر اندیشه‌های پیرس، جایگاه قابل توجهی در تاریخ هنر یافت و به عنوان ابزاری تحلیلی مورد توجه منتقدان و تحلیل‌گران هنری قرار گرفت. الکینز استفادة تاریخ هنر از نشانه‌شناسی را تقلیل مفاهیم پیرس به شناخت سه نوع نشانه شمایلی، نمایه‌ای و نمادین می‌داند (الکینز، 1385، 19). فارغ از بحث در اعتبار چنین رویکردی و اینکه چنین مباحثی نه در عمل نشانه‌شناختی؛ بلکه در نگاه پدیدارشناسانه به آن مطرح است، نشانه‌شناسی موسیقی در نیمة دوم قرن 20 رونق یافت. از این منظر نشانه‌شناسان موسیقی به دنبال ملودی‌ها، موتیف‌ها، حرکت‌های ملودیک، تغییرات ریتمیک و… در آثار موسیقایی هستند که به عنوان نشانه‌ای در ارجاع به دنیای خارج موسیقی مطرح شود.

* pouya.sarai@gmail.com استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.