فصلنامه علمی مطالعات هنر و زیباشناسی فصلنامه علمی مطالعات هنر و زیباشناسی
زهرا منصوری[1]، زینب صابر[2]، مجتبی عطارزاده[3]
- گروه هنر اسلامی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان
- دانشیار گروه هنر اسلامی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان
- دانشیار گروه معارف اسلامی و دروس عمومی، دانشگاه هنر اصفهان
چکیده
از جمله موضوعاتی که در سالهای اخیر مورد توجه فیلمسازان قرار گرفته، بحث روحانیت و سبک زندگی اجتماعی و فردی آنان است. در هفت فیلم ساخته شده با مضمون زندگی روحانیون در سینمای ایران؛ یعنی «زیر نور ماه»، «مارمولک»، «پا برهنه در بهشت»، «طلا و مس»، «فرشته‌ها با هم می‌آیند» و «رسوایی 1 و 2»، مفاهیم کم‌وبیش مشابهی مشاهده میشود که با بررسی عمیقتر میتوان به نتایج قابل توجهی دست یافت. با هدف تشخیص لایه‌های پنهان معنایی در فیلم‌های مورد بحث، از روش تحلیل گفتمان استفاده میشود که علاوه بر تحلیل اثر به زمینه پیدایش و هنرمند سازنده نیز در تحلیل خود توجه می‌کند.
پس از تحلیل مکالمات و صحنههای فیلمها معلوم میگردد که مسائلی چون نزدیک شدن شخصیت روحانی به کشیش، مسائل شغلی و مالی روحانی، خواستة پدر برای ورود فرد به طلبگی و… در چند فیلم تکرار میشود که میتوان دو نتیجة کلی از آن گرفت؛
یکی اشاره به مسئولیتهای وسیع روحانیت در جامعة امروز که هنوز بستر لازم برای به فعلیت رسیدن آن ایجاد نشده و دیگری نظریة جدایی دین از سیاست همتراز با فرهنگ مسیحیت که در جهان کنونی تأثیر و جایگاه روحانی مسلمان را نداشته و در سیاست مداخلهای ندارد.
کلیدواژهها: تحلیل گفتمان، تصویر، روحانیت، سبک زندگی، سینما.