فصلنامه علمی مطالعات هنر و زیباشناسی فصلنامه علمی مطالعات هنر و زیباشناسی
تاریخ دریافت: 2۸/۰۷/1401 – تاریخ پذیرش: ۱5/۱۰/1401
محمدرضا عزیزی**
دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران.
چکیده
حکمت اشراق سهروردی با دربر داشتن مفاهیم ایرانی-اسلامی، میتواند مبنایی برای بررسی مباحث حکمی در هنرهای سنتی باشد. از آنجا که حکمای اسلامی بحثی اخص درباب زیبایی نداشته اند، ولی شأن وجودشناختی و حیث معرفتی زیبایی به مثابه یک مفهوم و امر زیبا به عنوان وجه تحققی آن، زمینه های تأملات زیباشناختی در این باب را براساس مفاهیم حکمت اشراق فراهم آورده است. به رغم گسست های تاريخی و نفوذ فرهنگ های بيگانه، تحولات موسیقی سنتی ايران از پيوستگی و تداوم نسبی برخوردار بوده است و وجوه اشتراكات صوری و مضمونی فراوانی در آثار دوره های مختلف، خصوصاً سال های بعد از انقلاب اسلامی مشاهده ميشود. هدف از انجام این تحقیق، پاسخ به این پرسش بود که مؤلفه های زیبایی شناسی حکمت اشراق چیستند و چگونه در تحلیل آثار موسیقی ایرانی مورد استفاده قرار میگیرند؟ روش انجام این تحقیق از منظر هدف، کاربردی-نظری و از منظر شیوه انجام، توصیفی-تحلیلی بود و اطلاعات نیز به شیوه کتابخانهای به دست آمد. نتایج نشان میدهند آهنگسازی در موسیقی ایرانی با فرض وجود عشق، حسن و حزن در روح این موسیقی همواره نیاز به نوعی سلوک عرفانی داشته و مفاهیمی چون کثرت در وحدت، سلسله مراتب، غایتگرایی، نمادپردازی و … میتوانند مبنایی برای تحلیل آثار موسیقی سنتی ایران باشند.
واژگان کلیدی: عشق، سهروردی، جمالشناسی، عرفان اسلامی.
** maazizi4321@gmail.com