فصلنامه علمی مطالعات هنر و زیباشناسی فصلنامه علمی مطالعات هنر و زیباشناسی
تاریخ دریافت: 17/02/1401- تاریخ پذیرش: 25/04/1401
محمّد طریقت
کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران.
مینو خانی
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، گروه فلسفه و پژوهش هنر، دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه تهران شمال، تهران، ایران.
چکیده
در میان سازهای رایج در کردستان، «دف» بهدلیل اجرا در مکانهای مقدّسی همچون خانقاه، از جایگاهی خاص برخوردار و آموزش آن بهدلیل عدم آشنایی کافی مدرّسان با علوم موسیقی، معمولاً بهروش سنتّی بوده است. همین امر، باعث ایجاد روشها و اختلاف نظرهای متعددی شده، بهنحوی که هر فردی تنها روش آموزشی خود را مرجع دانسته و در نتیجه حاصلی جز تردید و سرگردانی در میان هنرآموزان این رشته نداشته است. بههمین منظور، سؤال اصلی اینگونه مطرح شد: در دفنوازی کردستان، چه شیوهها و مکاتبی وجود دارد و چگونه میتوان روش آموزش جامع و علمی برای دفنوازی تدوین نمود؟
این مقاله از منظر هدف، کاربردی و از دیدگاه شیوهی انجام، توصیفی-تحلیلی بود؛ اطّلاعات نیز بهشیوهی کتابخانهای و میدانی (گفتوگو با دفنوازان) بهدست آمد. در این پژوهش، با مطالعه و بررسی شیوههای مختلف دفنوازی سنندج که ریشه در خانقاه داشته و شناخت اشتراکات و افتراقات آنها، روشی از دفنوازی معرّفی شد که قابل استفاده برای مشتاقان به این رشته از هنر موسیقی است. شیوۀ صحیح اجرا که فاقد عوارض جدّی برای نوازندگان باشد از نتایج مهم این پژوهش بوده است. جامعۀ آماری در نظرگرفته شده، شامل اساتید صاحبنام و مطرح دفنوازی همچون: سیّدعطاءالله سلامیه، محمّدفرزاد عندلیبی، مهرداد کریمخاوری، احمد خاکطینت، منصور مرادی و سیّدبهاءالدین حسینی در شهر سنندج هستند که بهصورت نمونه و غیراحتمالی انتخاب و آثار و شیوۀ نوازندگی آنها مورد بررسی قرار گرفته است.
واژگان كليدي: کردستان، هنر، موسیقی، قادریه، نوازنده، دف