فصلنامه علمی مطالعات هنر و زیباشناسی فصلنامه علمی مطالعات هنر و زیباشناسی
کریم عظیمی ججین[1]
کارشناس ارشد ادبیات نمایشی
چکیده
جامعهشناسی فیلم، شاخهای از جامعهشناسی هنر و ادبیات است که به مطالعۀ تأثیرپذیری و تأثیرگذاری جامعه و فیلم بر یکدیگر میپردازد. فیلم بهعنوان محصول و دستاورد جامعهای متشکل از هنرمندان و تکنسینها و پدیدآورندگان، حامیان و مخاطبان فیلم در دل جامعهای بزرگتر نیز از منظر جامعهشناسی قابلیت مطالعه و تحلیل دارد. شرایط و تحولات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در شکلگیری جریانهای فیلمسازی نقش تعیینکنندهای دارد. یکی از جریانهای مهم در تاریخ فیلم و سینما “موج نو” در کشورهای مختلف است. “جورج هواکو” نظریهپرداز مطرح در عرصۀ جامعهشناسی فیلم و سینما با مطالعۀ موج نو کشورهای مختلف مؤلفهها و الگوهای ثابتی برای شکلگیری موج نو در فیلم مطرح میکند. در ایران نیز جریانی موسوم به موج نو به تبعیت از موج نو فیلم ایتالیا و فرانسه، در دهۀ 40 و 50 هجری شمسی شکل گرفته است. این پژوهش با معیار قرار دادن مؤلفهها و الگوی ارائه شده از سوی جورج هواکو به مطالعۀ تحلیلی، توصیفی این جریان میپردازد. براساس یافتهها و مقایسه با موج نو در کشورهای آلمان، شوروی و ایتالیا که هواکو آنها را مطالعه نمودهاست، شرایط کافی و لازم برای شکلگیری و نامگذاری جریان موج نو در سینمای ایران فراهم نشده و جریان شکل گرفته را میتوان جریان روشنفکری و پیشتاز در سینمای ایران نامید.
کلیدواژه: فیلم، سینمای ایران، موج نو، جورج هواکو، جامعهشناسی فیلم.