فصلنامه علمی مطالعات هنر و زیباشناسی فصلنامه علمی مطالعات هنر و زیباشناسی
مطالعة موسیقی سنتی ایران در دیدگاههای برخی از فلاسفه و عُرفای ایرانی-اسلامی
محمدرضا عزیزی[1]
عبدالرضا کاظمی[2]
چکیده
سنت صفتی است برای هنر سنتی که آن را از سایر هنرها متمایز مینماید و از طرفی هنر سنتی توسط هنرمند سنتی خلق میشود. لذا اولین قدم شناخت دقیق و تعریف معنی سنت است. مشکلی که در اینجا وجود دارد، عدم توانایی در طرح تعریف دقیق و ثابت برای واژة سنت است و اختلاف نظر در این زمینه بسیار است و البته کاربردهای بسیاری برای این واژه وجود دارد. موسیقیِ سنتی نیز در طول تاریخ دستمایة معانی و تلقیهای متعددی گردیده و همواره تعریف و دستهبندی آن نزد اندیشمندان دارای سختیهای فراوانی بوده است. بهخصوص در هنری چون موسیقی که دارای نکتهسنجیهای مثبت و منفی گوناگون در بحثهای قدسی و دینی بوده و به نوعی همواره تحت تأثیر نگاهِ سنتی بوده است. آنچه که در این تحقیق دارای اهمیت بوده است، رسیدن به تعریفی از موسیقی سنتی در ایران بود که بر اساس نگاه برخی از عرفا و فلاسفة ایرانی-اسلامی قابلیت بحثهای نظری در این حوزه را داشته باشد. روش این تحقیق از منظر هدف؛ بنیادی و از منظر روش انجام؛ توصیفی-تحلیلی بوده است و روش گردآوری نیز به روش کتابخانهای به انجام رسیده است. نتایج نشان میدهد که موسیقیِ سنتی نوعی تقدس را شامل میگردد که با رمزگرایی فراوانِ خود از دل و سلوکِ وجودیِ هنرمند نشأت گرفته و منجر به عروج انسان به مراتب والاترِ عالم هستی نیز میگردد. این هنر سنّتی که از دیرباز در تاریخ هنر ایرانِ باستان نیز نهادینه بوده، از نگاه عرفان و فلسفة اسلامی نیز دارای ریشه و معانیِ خاص بوده که در صورتِ توجهات بسیار میتواند هنرمند و مخاطب را به درجات والا رهنمون گرداند.
واژگان كليدي: موسیقی سنتی، فلسفة اسلامی، عرفان اسلامی، هنر سنتی، موسیقی.
[1] . maazizi4321@gmail.com دانشجوی دکتری تخصصی پژوهش هنر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران.
[2] . abdolreza2005@gmail.com . کارشناس ارشد فرهنگ و زبانهای باستان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ایران.