فصلنامه علمی مطالعات هنر و زیباشناسی فصلنامه علمی مطالعات هنر و زیباشناسی
تاریخ دریافت: ۰۸/0۶/1401 – تاریخ پذیرش: ۱5/۱۰/1401
آیدین پارسایی راد*
کارشناسی ارشد ناپیوسته پژوهش هنر، مؤسسه آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی مارلیک، نوشهر، ایران.
بهمن سلطان احمدی**
دانشجوی دکترای معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.
آیدا پارسایی راد***
کارشناسی ارشد ناپیوسته صنایع دستی، دانشکده هنر، دانشگاه غیردولتی و غیرانتفاعی سوره، تهران، ایران.
چکیده
در عصر صفوی، هنر موسیقی در سایه حمایت و هنرپروری شاهان و خاندان سلطنتی و نهاد قدرت، از رونق و پویایی قابل توجهی برخوردار گردید. موسیقی در عصر صفوی جدای از دربار، نزد عامه مردم نیز در مکانهایی نظیر قهوه خانه ها و میخانه ها ادامه حیات داشته است. همچنین در این دوره با توجه به منهیات مذهب شیعه در مورد هنر موسیقی و غنا، موسیقی به ناچار برای ادامه حیات خود به مذهب متوسل شد و روابطی دو سویه و تأثیرگذار میان موسیقی و مذهب برقرار شد. مقاله حاضر بر آن است که از طریق بررسی و مطالعه منابع عصر صفوی به خصوص سفرنامههای سیاحان اروپایی به عنوان شاخهای مهم از منابع مکتوب عصر صفوی، به توصیف و تحلیل جایگاه موسیقی و موسیقیدانان در میان شاهان صفوی، انواع موسیقی و آلات موسیقیایی آن دوران بپردازد. در عصر صفوی موسیقی نظری چون ادوار گذشته رشد نکرد؛ اما موسیقی عملی به عنوان یکی از مظاهر اصلی سلطنت به خصوص شاخه مجلسی آن از رشد چشمگیری برخوردار گردید که تأثیر خود را بر اعصار بعد به خصوص دوران قاجار بر جای گذاشت.
واژگان کلیدی: موسیقی مجلسی، موسیقی مذهبی، موسیقی نقاره خانه ای، موسیقی قهوه خانه ای، عصر صفوی.
* aidinparsaeirad@gmail.com
** bahman.s.ahmadi@gmail.com
*** aidaparsaiierad@gmail.com