تأثیر ادبیات در شکل¬گیری بیان هنرمند با تمرکز بر نظریة ترامتنیت ژرارژنت و خوانش دو اثر از سلطان محمد از خمسة تهماسبی (نگارۀ شیرین در چشمه و معراج حضرت محمد(ص))

مجتبی یوسفوند[1]

دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر دانشگاه هنر تهران.

 

 

چکیده

ادبیات فارسی همواره به­عنوان مرجع مهمی برای هنرها بوده است و هنرمندان با تکیه بر مضامین و مفاهیمِ غنی آن، آثار باشکوهی را خلق نموده‌اند که در این بین، نگارگران تمرکز بیشتری بر این میراث گران‌بها داشته‌اند و در طول دوران‌ها متأثر از ادبیات، به خلق آثار درخشانی پرداخته‌اند؛ از جمله این آثار می‌توان به خمسة تهماسبی و نگاره­های عاشقانه و عارفانة آن اشاره داشت که به نظر می­رسد هنرمندان نگارگرِ آن بیشترین وفاداری را در به تصویر کشیدنِ جزئیاتِ متنِ منظوم داشته و بیانی هم‌راستا با کلام نظامی داشته­اند. بر این اساس، این پژوهش با تمرکز بر نظریۀ ترامتنیت ژنت که رابطۀ برگرفتگی دو متن را مورد واکاوی قرار می­دهد، به خوانش دو نگارة شیرین در چشمه­سار و معراج پیامبر از خمسۀ تهماسبی پرداخته است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر ادبیات بر شکل­گیری بیان هنرمند، براساس نظریۀ ترامتنیت ژنت در دو نگارة معراج پیامبر و شیرین در چشمه­سار است. پرسش اصلی نیز عبارت است از: مؤلفه‌های متون ادبی در شکل­دهی بیان هنرمند در خمسة تهماسبی کدامند؟ روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی_تحلیلی و تطبیقی، و روش گردآوری داده­ها کتابخانه­ای_اسنادی بوده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بیان هنرمند گاهی به­صورت مستقیم و روشن و گاهی به‌صورت کنایی و ضمنی در نگاره­ها ظاهر شده است و ارتباط متن و تصویر به وضوح برای مخاطب آگاه به داستان قابل تشخیص است به گونه‌ای که در نگاره‌ها، بیش‌متنیت و بینامتنیت ضمنی، قابل تشخیص است.

 

واژگان کلیدی: ادبیات، بیان هنرمند، ترامتنیت، سلطان محمد، خسرو و شیرین، معراج پیامبر.

 

[1] . mojtabayosfvand@gmail.com

همچنین ببینید

مروری بر بخش‌های مرتبط با موسیقی در رسالة یونانیِ مقدمه‌ای بر علم حساب اثر نیکوماخوس

مسعود پورقریب[1]   مقدمه نیکوماخوس ریاضیدان و فیلسوف فیثاغورثی دوران باستان یونان است که آثاری …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *